Mozaika zostaje na dworcu w Oświęcimiu

inforail
27.03.2020 09:45
0 Komentarzy

Mierzy 24,2 metraszerokości i aż 4,6 metra wysokości oraz waży prawie 100 ton – PKP podjęłysamodzielnie decyzję o jej zachowaniu i przeniesieniu z wyburzanego budynku,choć nie było takiego obowiązku.

Mozaika, która znajdowała się na starym dworcu w Oświęcimiu,została przeniesiona na elewację nowego budynku.

Przeniesienie monumentalnego dzieła sztuki, stworzonegoprzez malarza Kazimierza Gąsiorowskiego w latach 1964-65, które zdobiło dawniejhol starego dworca w Oświęcimiu, było nie lada wyzwaniem technicznym.  Najpierw wykonano pełną dokumentację mozaiki,wykorzystując do tego skan 3D powierzchni. Następnie powstały analizyinżynierskie i konserwatorskie, które wykazały, że można ją przenieść tylko iwyłącznie metodą stacco a massello, czyli wraz z całym podłożem.

Było to bardzo dużewyzwanie, zważywszy na rozmiar dzieła, który wynosi 24,2×4,6 metra, czyli ponad100 mkw. i jego wagę wynoszącą prawie 100 ton. W związku z tym mozaika musiałazostać precyzyjnie podzielona na cztery sekcje – każda po 6 metrów szerokości iodpowiednio zabezpieczona przy transporcie, na czas składowania, a później wtrakcie montażu na elewacji nowego budynku dworca – opowiada architektPaweł Kośmicki z PKP S.A., autor projektu przebudowy dworca.

Sam demontaż każdej z ważących 24 tony części trwał około 3godzin, a cała operacja zajęła prawie pół dnia. Po zakończeniu prac rozbiórkowychi wykonaniu żelbetowej konstrukcji nowej bryły dworca segmenty muru wraz zmozaiką zostały przeniesione dźwigiem na docelowe miejsce na południowejelewacji dworca i posadowione na nowym fundamencie. To skomplikowanetechnicznie przedsięwzięcie udało się wykonać z ogromną dokładnością. Sekcjemozaiki połączono w całość z precyzją  5milimetrów!

Po połączeniu częścimozaiki konieczne było przeprowadzenie prac konserwatorskich z pomocąspecjalistycznych środków. Dzięki czemu odzyskała ona pierwotną kolorystykę ihistoryczny wygląd. Co ciekawe, zachowanie, przenosiny, renowacja mozaiki niewynikały ze wskazań służb konserwatorskich. – Decyzja o zachowaniu dziełaKazimierza Gąsiorowskiego była podyktowana chęcią ocalenia dzieła sztuki  o wysokiej wartości historycznej iartystycznej oraz z poczucia odpowiedzialności za dziedzictwo kulturowe –podkreśla Kośmicki. Zdajemy sobie równieżsprawę z tego, że ma ona duże znaczenie dla mieszkańców Oświęcimia, ponieważprzez wiele lat stanowiła element wystroju wnętrza wyburzonego już dworca –dodaje.

Dodatkowym akcentem, który pojawi się przed nowym budynkiemjest mozaika roślinna, projektu architekt krajobrazu Marzeny Świtalskiej – żywareinterpretacja kompozycji pierwowzoru. Ma ona wypełniać i uatrakcyjniaćprzestrzeń placu dworcowego, ale jednocześnie być symbolicznymi kwiatamizłożonymi w hołdzie ofiarom dawnego obozu Auschwitz-Birkenau. Do jej wykonaniaużyto 2500 sadzonek rozchodników, żurawek i goździków w kilku odmianachkolorystycznych.

Budowa nowego dworca w Oświęcimiu realizowanego w formuleInnowacyjnego Dworca Systemowego dobiega końca. Planowane otwarcie obiektunastąpi w pierwszej połowie 2020 roku.

Mozaika na dworcu wOświęcimiu

Monumentalne dzieło sztuki zostało wykonane w latach 1964-65w ramach gruntownej modernizacji pochodzącego z połowy lat 70. XIX wiekubudynku dworca. Jej autorem jest Kazimierz Gąsiorowski, malarz, a późniejtwórca mozaik w wielu lokalizacjach w całej Polsce.

Mozaikę wykonano z czarnych, białych i szarych kamieni orazz brył szklanych w kolorach czerni, bieli i ostrej, karminowej czerwieni.Elementy zostały osadzone bezpośrednio na ceglanym murze za pomocą zaprawycementowej, w obrębie ciemnych partii kolorystycznych podbarwionej farbą.

Kompozycja wyraźnie dzieli się na dwie części. Lewa strona,składająca się z płaszczyzn bardzo intensywnej czerwieni i pasów czerni,skontrastowana jest z łagodną kolorystyką prawej strony, wypełnionej rysunkiembiałych, delikatnych kształtów przypominających łodzie lub fale. Można jątraktować jako kompozycję całkowicie abstrakcyjną, nie niosącą wyraźnegoznaczenia ani ładunku emocjonalnego, ale pojawiały się także interpretacje, wktórych przypisywano jej symbolikę przekraczania Morza Czerwonego. Wedługczęści materiałów archiwalnych kompozycja nosiła tytuł „Wyzwolenie”. Zaznaczeniem symbolicznym przemawiałyby okoliczności powstania dzieła –odsłonięcie nastąpiło w ramach obchodów 20. rocznicy wyzwolenia obozu.

Komentarze